Systemy operacyjne w komputerach, tabelach, smartfonach towarzyszą nam na co dzień. Nie zdajemy sobie często z tego sprawy, natomiast od systemu operacyjnego zależy większość operacji, jakich dokonujemy. Warto więc, szczególnie do działań biznesowych czy zawodowych, świadomie wybierać określonego rodzaju systemy operacyjne. 

System operacyjny — co to?

System operacyjny komputera, a także smartfona czy tabletu pozwala na zarządzanie urządzeniem. Uruchamianie programów, wydawanie poleceń, zarządzanie zadaniami wykonywanymi przez te urządzenia byłoby niemożliwe, gdyby nie system operacyjny Linux, Windows czy iOS, żeby wymienić tylko te najpopularniejsze systemy operacyjne komputera. Zarządzanie systemem operacyjnym jest niezbędne także, aby nadzorować komunikację z podłączonym sprzętem, a także zapis danych na dysku twardym, wyświetlanie danych na monitorze. Budowa systemów operacyjnych jest bardzo skomplikowana i kiedyś zarządzanie nimi było z tego powodu dość wymagające. Dzisiaj mamy coraz mniejszą świadomość budowy systemu operacyjnego, ponieważ większość zadań wykonuje on za nas, w tle, niejako bez naszego udziału, a dzięki temu sam system operacyjny jest przez nas postrzegany jako intuicyjny i prosty w obsłudze. Tego też oczekujemy dzisiaj od systemów operacyjnych — aby obsługa zarządzanych przez nie urządzeń była banalnie prosta. 

Systemy operacyjne tworzą bazową platformę programową, które wyznacza możliwości danego urządzenia. Pozwala nie tylko na zarządzanie procesami, ale także instalację nowych programów czy aplikacji, podłączenie konkretnego sprzętu. Od współpracy z systemem operacyjnym zależy:

  • wykonywanie konkretnych poleceń,
  • kontrolowanie i przypisywanie pamięci,
  • obsługa urządzeń,
  • zarządzanie zasobami urządzenia (komputera, tabletu, smartfona).

Z czego składa się system operacyjny?

W skład każdego z systemów operacyjnych wchodzą: jądro, system plików i powłoka. Każdy z tych trzech elementów ma swoją funkcję w systemie i odpowiada za inne działania. To układ tych trzech różnorodnych elementów sprawia, że system operacyjny jest w stanie pełnić tak wiele różnych zadań. 

  • Jądro systemu operacyjnego — to część wykonawcza i kontrolująca; wielu specjalistów uznaje ją za podstawowy element systemu operacyjnego, który odpowiada za kluczowe zadania systemu operacyjnego. Jądro jest wielozadaniowe i wielowątkowe. Wszystko dlatego, że składa się z kilku elementów funkcjonalnych, przede wszystkim planisty czasu procesora (odpowiedzialnego za ustalenie czasu na wykonanie zadania) oraz przełącznika zadań (umożliwiającego przełączanie pomiędzy uruchomionymi zadaniami). Do tego dodać należy jeszcze moduły pozwalające na synchronizację i komunikację, zarządzanie urządzeniami systemu czy obsługę pamięci.
  • Powłoka systemu operacyjnego umożliwia komunikację użytkownika z systemem. To w skład powłoki wchodzi interfejs, a więc ta część systemu operacyjnego, która jest widoczna dla użytkownika. To interfejs pozwala na obsługę systemu, wydawanie poleceń. Tutaj kluczowe wyzwanie to prostota i intuicyjność obsługi. System może być bardzo skomplikowany, natomiast interfejs powinien być najprostszy, jak to tylko możliwe. 
  • System plików pozwala na zapis danych na różnorodnych nośnikach. Chodzi tutaj przede wszystkim o zarządzanie i kontrolę pamięci masowej w systemach komputerowych, plików, przestrzeni na dysku. System plików pozwala także na obsługę urządzeń podłączonych do komputera takich jak drukarka czy skaner.

Systemy operacyjne — rodzaje

Wirtualne środowisko programów, jakie tworzy system operacyjny, może wyglądać bardzo różnie. Dzisiaj systemy operacyjne wykorzystywane są zarówno do pracy komputerów stacjonarnych laptopów, tabletów, jak i smartfonów. Systemy różnią się w zależności od urządzeń, które obsługują. Inne stosuje się w przypadku komputerów, odmiennych rozwiązań wymagają urządzenia mobilne. Ważne, aby system dobrać, myśląc o konkretnych potrzebach użytkownika — dzięki temu korzystanie z konkretnego urządzenia będzie proste i przyjemne. 

  • Najpopularniejszym systemem operacyjnym jest niewątpliwie Microsoft Windows, który ma bardzo przystępny interfejs, bez problemu można go dopasować do oprogramowania dostępnego na rynku, sprawdza się przy pracy biurowej, gamingu, edukacji, jak i odtwarzaniu materiałów wideo. 
  • Mac OS to drugi najpopularniejszy system operacyjny dopasowany do urządzeń marki Apple. Uznawany za jeden z najbardziej stabilnych systemów. Wynika to jednak z tego, że został dopasowany do konkretnej linii produktów, co jedni poczytują mu za zaletę, inni — za wadę. 
  • Linux, zajmujący trzecie miejsce w rankingu popularności, wyróżnia przede wszystkim kompatybilność i elastyczność, niestety przegrywa dzisiaj z Windowsem i Mac OS przede wszystkim ze względu na mniejszą intuicyjność i prostotę obsługi. 

Jeśli chodzi o systemy mobile, to dominują dwa systemy:

  • Android — system operacyjny Google, stworzony na bazie jądra Linuxa. Intuicyjny, prosty, bardzo przystępny w obsłudze, co w przypadku urządzeń mobilnych jest niezwykle ważne.
  • IOS — system operacyjny Apple dla urządzeń iPhone, iPad czy iPod. Działa tylko na urządzeniach Apple’a, natomiast jest bardzo stabilny, a jednocześnie szybki i intuicyjny w obsłudze.